Haklar, Özgürlükler ve Kriptografi

TÜRKİYE 

KRİPTOGRAFİ 

SAYFALARI 

Kriptografinin yaygın kullanımının İnternet'i sansürlenemez, manipüle edilemez özgür bir iletişim ortamı olmasını sağlayacağını düşünmekteyiz.

Kriptografik yöntemler, temel insan haklarından olan iletişim ve örgütlenme özgürlüğü ile özel hayatın gizliliğini İnternet ve diğer sayısal iletişim ortamlarında güvence altına almak için kullanılması mümkündür.

Devletlerin en çok sevdikleri şey insanların iletişimlerini toplu bir şekilde gözetim ve denetim altında tutmaktır. Kitle iletişim araçları denilen televizyon ve yazılı basın esasında kitle ilettirim araçlarıdır. Çünkü iletişim iki yönlüdür; sermaye ve devlet tekelindeki basın yayınlarını keyfine göre yapmaktadır.

Bugün İnternet, "push teknolojisi" gibi girişimlerle tek yönlü bir ilettirim aracına çevrilmeye çalışılsa da, yayın yapmanın herkesin elinde olduğu, demokratik yapılı iki yönlü bir iletişim teknolojisidir. İnterneti piyasa baskılarından, sansürcü zihniyetlerden ve polisiye gözetimden korumanın yolu kriptografiden geçmektedir.

TÜBİTAK-BİLTEN Elektronik Ticaret Teknik Çalışma Grubu 1.inci değerlendirme raporunda

Türkiye'de telsiz iletişim sistemlerinde şifreleme kullanmak yasak

2813 numaralı 05.04.1983 tarihli, 07.04.1983 tarihli 18011 sayılı resmi gazete'de yayınlanan, ve Telsiz Genel Müdürlüğü web sitesinden buradan alabileceğiniz Telsiz Kanunu'nun 30 maddesi şöyle:

Madde 30 - Telsiz işleten kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzelkişiler, cihazlarının yetkisiz kişilerin eline geçmesine ve bu kişiler tarafından kullanılmasına mani olucu muhafaza tedbirleri almakla mükelleftirler.

Kamu kurum ve kuruluşları dışında kalan tüzelkişiler ile gerçek kişiler telsiz sistemleri üzerinden kodlu veya kriptolu haberleşme yapamazlar.

Kamu kurum ve kuruluşlarının telsiz sistemleri üzerinden kodlu haberleşmesi Haberleşme Yüksek Kurulunun izni ve kararı ile yapılabilir.

Telsiz haberleşme sistemleri üzerinden kriptolu haberleşme yapmaya Türk Silahlı Kuvvetleri, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Emniyet Genel Müdürlüğü ve Dışişleri Bakanlığı yetkilidir. Ayrıca yukarıda belirtilen kurumlara ait olanlar dışında hangi telsiz sistemleri üzerinden kriptolu haberleşme yapılacağına Genelkurmay Başkanlığınca karar verilir. Buna ilişkin hususlar bir yönetmelikle belirlenir.

Burada kodlama ve kriptolama terimleri ile tam olarak ne kastedildiği belirtilmemiştir; telekomünikasyon literatüründe, "kodlama" işlemi, veri sıkıştırma, ses veya resim kodlama ve/veya sıkıştırma, veya hata düzeltici kod uygulama tekniklerini kapsar; yani kaynak veriye yapılan, gizli olmayan ve herhangi bir gizli bilgiye gerek olmaksızın kaynak verinin tekrar elde edilebileceği işlemler olabilir. Yani kodlama, sayısal bilgi iletişim sistemlerinin temel unsurudur. Buradaki kodlama terimi, tahminimce, telegram ve telex iletişimlerinin yaygın olduğu dönemlerde, iletişimleri kısaltmak için, sıkça kullanılan kalıp deyimleri vb. cümleleri bir kaç karakterlik kodlara eşleştiren "kod kitapları"'nın (ing. codebooks) kullanımını hedefliyor.

Bu yasaya göre, Amatör Paket Radyo ile Internet'e bağlı olan bir bilgisayarın örneğin PGP ile şifrelenmiş e-posta alması veya yollaması olağan durumlarda altı aydan bir yıla kadar, sıkıyönetim, seferberlik gibi durumlarda ise bir yıldan iki yılda kadar cezalandırılabilir:

30 uncu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak telsiz sistemleri üzerinden kodlu veya kriptolu haberleşme yapan veya yaptıranların altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmalarına ve cihazların müsaderesine hükmolunur.

Fransa'nın yeni Haziran 1998 kriptografi yasaları

Pek çok devlet kriptografi kullanımını dizginlemek için yasa tasarıları hazırlamaktadır. Fransa'da kriptografinin kullanımı, kimlik kanıtlama uygulamaları dışında devlet iznine bağlıdır. 1998 yılının Haziran ayında çıkarılan yeni yasamayla kriptografi kontrolleri genişletilmiştir. PGP'nin kullanımı Fransa'da hala kesinlikle yasaktır. Anahtar uzunluğu 40 bit'i geçmeyen kriptografi yazılım ve araçlarının kullanımı, ithali ve ihracı serbestleştirilmiş, sunumu ise devlete bildirme koşuluna bağlanmıştır. RC5 şifreleme algoritması ve 40 bitlik bir anahtarla şifrelemiş bir bilgiyi çözmek için 5 adet Pentium II makinasını 3 gün boyunca çalıştırmanız yeterlidir; daha ayrıntılı bili için bkz. Netizen bültenine bakabilirsiniz.

Türkiye'de Kriptografi ile ilgili Yasa Çalışmaları

Yazıştığım bir kişi Türkiyede "bir tür yasal şifreleme kullanımı gibisinden bir düzenleme ile ilgili çalışan ve başını TÜBİTAK'ın çektiği bir grup" olduğunu belirtti. TÜBİTAK'a bağlı MAM 'da (sanırım Marmara Araştırma Merkezi) bir Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (bkz. kriptografi bağları) bulunduğu biliniyor.

Aynı kişi bana Türkiye'de elektronik ticaretin gelişmesiyle sanal işlemlerin gerçek hayattaki geçerliliği ile ilgili Ankara'da bir ekibin çalışma yaptığını, bu grubun sertifika üretecek otoritelerden, özel anahtarların üretilmesine kadar birtakım düzenleme yaratmakta olduğunu belirtti.

Bilişim'98'de de kriptografiyle yakından veya uzaktan ilgisi olabilecek bir kaç bildiri okunacak. Bunların arasında şunlar mevcut:

Uluslararası kriptografi yasalarıyla ilgili olarak buraya bakabilirsiniz.

Bu konuda, Ersin Çatalkaya'nın INET-TR tartışma listesine gönderdiği bir postayı sunuyoruz.
 

Date: Sun, 17 Aug 1997 23:24:31 +0200
Reply-To: inet-tr@metu.edu.tr
From: Ersin Catalkaya 
To: Multiple recipients of list 
Subject: INTERNET VE DEMOKRASI

INTERNET VE DEMOKRASI

Bilindigi gibi Internet agi insanlara oldukca genis iletisim ozgurlugu
sunmaktadir.  Ulkemizde orta-ust toplumsal sinifina ait herhangi bir
kisi bir kisisel bilgisayar edinebilir ve bu sayede Internet agina
erisebilir.  Kisiden kisiye iletisimlerin yanisira (orn.  mail ve
IRC), tartisma listeleri ve WWW sayfalari sayesinde insanlar cok kolay
bir sekilde elektronik yayincilik yapabilmektedirler.  Tarih boyu
hukumdarlar ve devletler ozgur iletisimi engellemisler ve iletisimi
kontrol altinda tutmuslardir.  Dogal olarak Internet'in sunmus oldugu
bu ozgurluk ortami devletlerin hosuna gitmemektedir.

Hakim siniflar nasil matbaanin yayilmasini engellemek istedilerse,
bugun de Internet'i kontrol altinda tutmak icin ellerinden geleni
yapmaktadirlar.  Ulkemizde bunun en guzel ornegini ulusal omurga'nin
MGK karariyla Turnet'in tekeline verilmis olmasidir.  Uluslararasi
butun telefon gorusmelerinin yakindan izlendigi su goturmez bir
gercektir (ABD'nin ECHELON adinda boyle bir programi var - bkz.
http://www.freenix.fr/; NATO bunyesinde benzeri gozetim programlari
mevcut).  Internet'in ise tek bir omurgada toplanmasi elbette ki
denetimini kolaylastirmak icindir.  Singapur yakin tarihte "ahlaki"
nedenlerden dolayi butun yurtdisi WWW cikislarini kapatip ulusal
sansurcu proxy'ler yerlestirmistir 
(bkz.http://www.freenix.fr/netizen/210-e.html). Cin Halk
Cumhuriyeti'ndeki
durum malum:  ISP'lerin musterilerinin internet trafiginin
dinlenebilmesi icin polise ozel hat cekme yukumlulukleri var (bkz.
http://www.hrw.org/research/china.html).  Fransa, ABD gibi
"demokratik" ulkelerin gizli servisleri ise "caktirmadan" trafigin
yogun oldugu "kavsaklarda" dinleme yapmaktadirlar.  (bkz.
http://www.freenix.fr/netizen/303-e.html) Sayisal iletisimi devletere
cok ucuza ve buyuk olcekte gozetim olanagi sunmaktadir.  Bir ornek
vermek gerekirse telefon konusmalarina gore cok daha ucuza ve cok daha
buyuk olcekte e-posta iletisimi bir takim anahtar kelimeler icin
taranabilir.  Ornegin iclerinde "sendika" kelimesi gecen butun
postalar yakindan incelenebilir.

Iletisimlerimizin iceriginin devlet tarafindan gozetlenmesini
engellemek icin tek yontem, iletisimlerimizi sifrelemektir.
Internet'in gelismis oldugu ulkelerde insanlar sifreleme yontemlerini
yaygin olarak kullanmaktadirlar.  Sifreleme icin en cok kullanilan ve
en guvenilir, kaynak kodlari acik olan program tartismasiz PGP 2.6'dir
(bkz. http://bittburg.ethz.ch/Software/pgp.html, ftp://ftp.mit.edu,
ftp.linux.org.tr - son surumleri ucretli ve ayrica guvenilirligi
tartisilir sifreleme yontemleri kullanmaktadir).

Sifreleme yontemlerinin (kriptografi) kullaniminin yayginlasmasindan
endise duyan devletler bu yontemlerin kullanilmasini kisitlamak veya
engellemek icin cesitli yasalar cikarmaktadirlar.  Fransa bu
yontemleri tumuyle yasaklamistir (bkz.
http://www.planete.net/%7Ejbaagoe/loi_crypto.html (fr),
http://www.telecom.gouv.fr/english/activ/techno/techncom.htm (ing,yasa),
http://www.freenix.fr/netizen/chiffre/ch-index.html).

ABD devlet onayi olmayan (yani devlet tarafindan cozulemeyen)
sifreleme yontemlerinin kullanilmasini yasaklamak icin caba
harcamaktadir (clipper, bkz.
http://www.hotwired.com/clipper/tele.info.html);
ayrica saglam sifreleme yontemleri iceren yazilim urunlerinin ihracini
da
yasaklamistir (ITAR export regulations,
bkz. http://www.cypher.net/info/pub/itar/index.html,
http://www.freenix.fr/netizen/202-e.html)

Fakat bu ulkelerde bu konudaki toplumsal muhalefet de ciddi boyutlara
ulasmistir (bkz. http://online.offshore.com.ai/arms-trafficker)

Internet ulkemiz icin bir demokratik ifade ortami olusturma
potansiyeline sahiptir ! Basini en cok denetim altinda tutulan 4.ncu
ulke olarak anilan Turkiye'de (bkz. Courrier International, sayi 342,
22-28 Mayis 1997, sayfa 40; http://www.hrw.org/research/turkey.html)
Internet'in de sansurcu zihniyetin boyunduruguna girmemesi icin etken
bir muhalefetin orgutlenmesi gerekmektedir !

Bunun icin:
        1.Insanlarin Internet'in ozgur kilinmasi konusunda
bilinclendirilmesi icin universitlerde, liselerde, bilgisayar
kulupleri ve kullancilari arasinda paneller, tartismalar duzenlenmesi,
Inet-TR ve benzeri listelerde bu konularin acilmasini,
        2.Sifreleme yontemlerinin ileride kisitlanmasini zorlastirmak
amaciyla simdiden kriptografik yontemlerin kullanilmaya baslanmasini,
        3.Anonim iletisimin temellerini atmak icin gonullu bir takim
ISP'lerin veya server sahiplerinin Anonim Tekrar Postalayici
servisleri sunmalarini (anonymous remailers),
        4.Bu konuyla ilgili diger ulkelerde gecen veya onerilen
yasalarin,
ve onlara karsi olusturulan muhalefetin ulkemizde tanitilmasini
oneriyorum.

Ersin Catalkaya
ersin@writeme.com


Diger linkler:

Censorship tentations:
        http://www.freenix.fr/netizen/303-e.html
Your customs officer is watching you!:
        http://www.freenix.fr/netizen/302-e.html
OECD addopts guidelines for cryptography policy:
        http://www.oecd.org/publications/letter/0604.html
Statewatch Report:
        http://www.freenix.fr/netizen/swreport.html
Electronic Frontier Foundation:
        http://www.eff.org
TRUSTe privacy Project:
        http://www,truste.org
Encryption Policy Resource Page:
        http://www.crypto.com
Digital Future Coalition:
        http://www.dfc.org/dfc
Internet Privacy Coalition:
        http://www.privacy.org/ipc
Sifrebilim (kriptografi) ile ilgili dokumanlar:
        http://www.underground.org/papers/cryptography
Cyphernomicon:
        http://ocaxpl.cc.oberlin.edu/~brchkind/cyphernomicon

Kriptografiyle ilgili bu sayfaya (metin veya bağ olarak) eklenmesini dilediğiniz belli bir siyasi görüşünüz varsa lütfen bana mail atın.
 


    Türkiye Kriptografi Sayfaları   
Son değişiklik tarihi: 28.02.1999 17:02
Bu sayfaların içeriğini değistirmediğiniz ve yazarların isimleri ile bu notu kaldırmadığınız sürece ve ticari amaçlı olmadığı sürece dilediğiniz yerde kullanabilirsiniz; yayınlanan mektuplar için yazlarından izin almanız gereklidir.